سیستم آبیاری خطی

روش آبیاری خطی یا لینیر (Linear) یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های آبیاری بارانی است که برای مزارع به شکل مستطیل، بیضی وبا ابعاد هندسی نامنظم و مزارع کوچک به کار می‌رود. این دستگاه اولین بار در سال ۱۹۷۱ و با هدف آبیاری مزارع بزرگ و یکپارچه ساخته شد. ساختمان این دستگاه شبیه به آبفشان دوار بوده ولی حرکت آن به صورت خطی است و زمین تحت آبیاری به صورت مربع یا مستطیل است. هر دستگاه آبیاری خطی می‌تواند بین ۳۰ تا ۱۰۰ هکتار را آبیاری کند. برای کارایی بیشتر سیستم، پستی‌ها و بلندی‌های زمین باید کاملاً یکنواخت باشد. حداکثر شیب مجاز در طول مسیر چرخ‌ها حدود ۷ درصد می‌باشد.

اجزای سیستم آبیاری خطی

اجزای تشکیل دهنده سیستم‌های خطی شبیه به سیستم آبیاری دوار مرکزی (center pivot) بوده با این تفاوت که در سنتر پیوت آب به راحتی به یک نقطه مرکزی منتقل می‌شود و سپس بوسیله پمپ به لوله فرعی (لترال) می‌رسد. اما در آبیاری لینیر دستگاه برای دسترسی به آب در تمام طول زمین از روش‌های دیگر استفاده می‌کند. اجزای اصلی سیستم آبیاری خطی شامل موارد زیر است:

-ایستگاه پمپاژ (کنترل فشار)

-لوله‌های اصلی

-لوله‌های فرعی (لترال)

-آبپاش

-قطعات کنترل آبپاش‌ها

-سیستم کوددهی

روش های مختلف پیاده سازی آبیاری خطی :

در این سیستم از ۴ روش آبیاری می توان استفاده نمود :

روش اول :

در اين روش ماشين از ابتداى زمين حرکت کرده و طورى آبيارى مى‌کند که وقتى به انتهاى زمين رسيد بلافاصله عقب‌گرد کرده و دوباره آبيارى را از انتها تا ابتداى زمين ادامه دهد. زمانی از این روش استفاده می شود که رطوبت زمين مانع حرکت چرخ‌هاى ماشين آبيارى نشود.

روش دوم :

در این روش ماشين از ابتداى زمين شروع به آبيارى کرده و تا انتهاى زمين حرکت می کند.بعد چند ساعت که رطوبت خاک کم شد ماشين بدون آبيارى کردن به سرعت به ابتداى زمين برگشت داده مى‌شود.

روش سوم :

دراین روش ماشين از ابتداى زمين شروع به آبيارى کرده و با سرعت کند حرکت می کند تا عمق آبيارى درنیمه اول زمين زياد باشد.

زمانیکه ماشين به وسط زمين رسيد سرعت آن زياد مى‌شود تا عمق آبيارى درنيمه دوم زمين کمتر از نيمه اول بوده و آبيارى به اصطلاح سبک انجام شود. پس از اينکه ماشين به انتهاى زمين رسيد درجهت عکس شروع به حرکت کرده و با سرعت کم يا آبايرى سنگين تا نيمه زمين به جلو مى‌رود. هنگامى‌که دوباره به وسط زمين رسيد سرعت ماشين زياد شده تا آبيارى در قسمت بعد به‌صورت سبک انجام شود. بدين‌ترتيب تمام زمين به‌صورت يکنواخت آب دريافت مى‌ کند.

روش چهارم :

در این روش ماشين از ابتداى زمين شروع به حرکت کرده و تا وسط زمين را آبيارى مى‌کند. در وسط زمين آب قطع شده و ماشين با سرعت روى زمين خشک حرکت مى‌کند تا به انتهاى زمين برسد. حالا ماشين از انتهاى زمين در جهت عکس آبيارى را شروع کرده و حرکت مى‌کند تا دوباره به وسط زمين برسد.

در اينجا دوباره جريان آب قطع شده و ماشين بدون آبيارى روى قسمتى که تابه‌حال به اندازه کافى خشک شده و براى حرکت ماشين مشکلى ايجاد نمى‌کند به سرعت حرکت کرده و به ابتداى زمين مى‌رسد تا دروه جديد آبيارى شروع شود.

۳ روش آبگیری در آبیاری خطی

آبگیری در روش لینیر از سه طریق انجام می‌گیرد:

1. آبگیری از کانال
2. آبگیری از لوله
3. آبگیری بصورت خودکار از شیرهای آبگیری

تفاوت سیستم آبیاری سنتر پیوت با آبیاری خطی

۱_سیستم آبیاری سنتر پبوت یا آبیاری عقربه ای فقط برای زمین هایی به شکل دایره مناسب است. در حالی که سیستم خطی برای زمین هایی با اشکال مختلف به کار می رود.

۲_در سیستم سنتر بیوت به دلیل اینکه دایره ای ابیاری می کند کناره های زمین ابیاری نمی شود.در حالی در سیستم خطی تمام مساحت زمین آبیاری می شود.

۳_هزینه نصب سیستم خطی به مراتب بیشتر از سیستم سنتر پیوت می باشد.

۴_بهره برداری از سیستم خطی دشوار تر از سیستم سنتر پیوت است.

۵_شدت پخش آب در ماشین های لینیر در تمام طول لاترال یکسان است درحالی که در سنتر پیوت شدت پخش در انتهای آن بیشتر می شود.

۶_ سیستم سنتر بیوت در مرکز زمین استقرار دارد و فقط حول یک محور مرکزی می چرخد و به محل شروع برمی گردد. در حالی که سیستم خطی به وسیله ی چرخ هایی که دارد دائما در حال حرکت روی زمین است و پس از آبیاری به انتهای زمین منتقل می شود.

برای حرکت درست و آسان چرخ های سيستم، جاده های خاکی با سطح صاف و کوبيده شده به موازات کانال ساخته میشود.