آبیاری تحت فشار نوعی از آبیاری است که آب را تحت فشاری بیش از یک اتمسفر به مزارع می رساند. آبیاری بارانی و آبیاری موضعی دو روش آبیاری تحت فشار محسوب می شوند.
در آبیاری تحت فشار پمپ آب، آب را در داخل اتصالات مربوط به سیستم آبیاری به جریان می اندازد . با توجه به نوع سیستم آبیاری (بارانی ، قطره ای و …) آب در سطح زمین گسترش می یابد. از مهمترین نکات در استفاده از این روش نیاز به استفاده از نیروی برق (یا استفاده از موتور برق) برای راه اندازی سیستم می باشد . در برخی از مناطق ممکن است این مورد استفاده از این روش را با محدودیت هایی روبرو کند .
تاریخچه آبیاری تحت فشار
از زمانیکه بشر شروع به کشاورزی کرد دست یافتن به سیستم آبیاری مناسب همیشه مورد نیاز بود. برای هزاران سال با حفر کانال های خاکی، آب را به زمین های کشاورزی می رساندند. با افزایش جمعیت نیاز بشر به تولید محصولات کشاورزی افزایش یافت. بزرگ شدن مزارع و همچنین کمبود آب و گران شدن نیروی انسانی و توسعه فناوری باعث شد تا سیستم های نوین آبیاری طراحی شوند که موجب افزایش راندمان و کارایی می شدند. توسعه این سیستم ها ادامه پیدا کرد تا اینکه سیستم آبیاری تحت فشار امروزی متولد شد. با این روش آب به جای کانال، از طریق لوله و تحت فشار اولیه به مزارع می رسد.
معرفی انواع سیستم های آبیاری تحت فشار
همانطور که پیش از این اشاره شد، آبیاری تحت فشار به دو روش آبیاری بارانی Sprinkler irrigation و آبیاری موضعی Trickle irrigation – Micro irrigation انجام می شود.
این روش های آبیاری راندمان بسیار بالایی دارند تا جایی که کارایی در آبیاری موضعی تا ۸۰ درصد و در آبیاری بارانی تا ۷۰ درصد افزایش می یابد. لوله های مورد نیاز در آبیاری تحت فشار معمولا لوله های پلی اتیلن با فشار کاری ۴ و ۶ اتمسفر هستند. حداقل فشار مورد نیاز برای آبیاری بارانی نیز ۳٫۵ اتمسفر و برای آبیاری موضعی ۲٫۵ اتمسفر می باشد.
اجزای اصلی سیستم آبیاری تحت فشار
پمپ آب : پمپ، آب را از منبع آب به لوله های اصلی و فرعی می رساند. اگر منبع آب از سطح مزرعه بالاتر باشد، این اختلاف ارتفاع تامین کننده فشار لازم برای آبیاری خواهد بود و دیگر نیازی به پمپ نیست. علاوه بر این پمپ باید با ایجاد فشار بر افت فشار داخل لوله ها غلبه کند تا آب بطور یکنواخت به داخل قطره چکان ها و آب پاش ها توزیع شود.
فیلتر: وظیفه فیلتر پاکسازی آب از ذرات ریزو درشت و انواع جلبک های شناور در آب می باشد تا باعث گرفتگی قطره چکان ها و آبپاش ها نشوند.
لوله های اصلی و فرعی : لوله ها آب را از منبع آب به مزارع می رسانند و بیشتر از جنس لوله های پلی اتیلنی می باشند.
قطره چکان ها و یا گسیلنده ها : در نهایت آب از طریق گسیلنده ها با دبی و فشار معین به پای گیاه می رسند.
مزایا
- افزایش کارایی و راندمان
- اتوماسیون بالا
- توزیع یکنواخت آب در کل مزرعه
- صرفه جویی در مصرف آب و افزایش راندمان و بالا رفتن سطح زیر کشت
- آبیاری مزارع به میزان دلخواه
- افزایش استفاده از تکنولوژی و کاهش استفاده از نیروی انسانی و راحتتر شدن کشاورزی
- امکان آبیاری مزارع با شیب زیاد و توپوگرافی نامناسب
- پخش مناسب و توزیع یکنواخت کود در سطح مزرعه
- مقابله با گرما و سرمازدگی محصولات کشاورزی
- مقاوم در برابر تغییر آب و هوا: با سیستم آبیاری تحت فشار می توان تغییرات آب و هوایی و دما و رطوبت را کنترل کرد.
محدودیت ها
پیاده سازی آبیاری تحت فشار دارای محدودیت هایی است و قابل اجرا در هر مزرعه ای نیست. برخی از موانع این نوع سیستم آبیاری در زیر بررسی شده است:
شوری آب : شور بودن آب یکی از بزرگترین موانعی است که در پیاده سازی این سیستم آبیاری با آن روبه رو می شویم. در آبیاری بارانی و قطره ای نباید EC بیشتر از ۳۰۰۰ میلی موس بر سانتیمتر مربع باشد. اما آبیاری بابلر می تواند شوری تا ۶۰۰۰ میلی موس را هم تحمل کند.
وزش باد : مانع بعدی در راه اندازی این سیستم وزش باد می باشد و امکان پیاده سازی آن در مناطق بادخیز وجود ندارد.
توپوگرافی زمین : توپوگرافی زمین و وجود تپه ها و چاله ها مانع اجرای سیستم آبیاری بارانی می شود. سیستم آبیاری موضعی در زمین های ناهموار قابل اجراست ولی برای اجرای آن متحمل هزینه های بیشتری می شوید.
نامناسب بودن شکل زمین : در آبیاری بارانی شکل زمین باید هندسی باشد. اگر زمین شکل هندسی منظمی نداشته باشد باید هزینه بیشتری انجام داد و از روش های آبیاری بارانی ثابت و نیمه ثابت بهره برد.
برخی محدودیت های دیگر که باعث می شود کشاورزان در راه اندازی این سیستم دچار مشکل شوند هزینه بالای راه اندازی اولیه آن می باشد. همچنین این سیستم نیاز به بررسی و تعمیر دوره ای اتصالات و لوله ها دارد.
هزینه آبیاری تحت فشار
هزینه آبیاری تحت فشار به عوامل مختلفی بستگی دارد که در زیر به بررسی آنها پرداخته ایم :
- نوع سیستم آبیاری مورد نظر : سیستم آبیاری موضعی بیشترین هزینه را دارد. بعد از آن سیستم آبیاری بارانی می باشد و سیستم آبیاری کم فشار کمترین هزینه پیاده سازی را دارد.
- وسعت زمین : هرچقدر زمین زیر کشت وسیع تر باشد هزینه پیاده سازی این سیستم در واحد سطح کمتر خواهد شد.
- فاصله منبع آب تا زمین کشاورزی
- نیاز به وجود استخر ذخیره ساز آب
- کیفیت و قیمت تجهیزات مورد استفاده
در صورتیکه در طراحی سیستم آبیاری تحت فشار استانداردهای لازم رعایت شده باشد و از سیستم به درستی استفاده شود ، هزینه ها در کمتر از ۵ سال بازگشت خواهد داشت.
اهمیت آبیاری تحت فشار
امروزه با افزایش خشکسالی و کاهش منابع آبی ، کشورهای زیادی برای تولید محصولات کشاورزی دچار بحران شده اند و به دنبال راهی برای مدیریت منابع آبی خود هستند. استفاده از آبیاری تحت فشار سبب می شود تا با توزیع مناسب آب، مصرف آب به حداقل برسد. اگرچه سیستم آبیاری تحت فشار دارای هزینه های زیادی است، اما با توجه به شرایط فعلی کره زمین و کاهش منابع آبی، بهترین روش برای مدیریت و صرفه جویی در مصرف آب برای کشاوزی می باشد.
ما در مجموعه رسان آب به شما در شناخت بهتر و تهیه لوله و اتصالات کشاورزی کمک خواهیم کرد.
شما میتوانید برای خرید لوله های خرطومی و اتصالات کشاورزی
وتحویل در شهر خودتان به سایت رسان آب مراجعه بفرمائیدوخریدی
راحت و مطمئن را تجربه بفرمائید.
رسان آب
لوله واتصالات کشاورزی وصنعتی
مشاوره: 09001051369