مقالات

زهکشی در کشاورزی

یکی از مهمترین اقدامات در زمین های کشاورزی که به منظور تسهیل رسیدن آب به ریشه ی گیاهان و همینطور تهویه ی مناسب زمین های کشاورزی می باشد ، زهکشی است.که به معنای ایجاد شرایطی مناسب به منظور خارج کردن آب های اضافی موجود در زمین می باشد.

به عبارتی دیگر می توان گفت زهکشی عبارت است از خارج نمودن آب و نمک‌های قابل حل از سطح و زیر سطح مزرعه ، به منظور تسهیل رشد گیاه . (از نظر شوری و تهویه)، این عمل از حدود 2000 سال قبل مرسوم بوده است.

شایان ذکر است که عمل خارج کردن آب از زمین های کشاورزی و … به صورت طبیعی نیز امکان پذیر می باشد. اما سیستم های پیاده شده برای زهکشی سبب تسریع این عمل خواهند شد و زمین را برای کشاورزی با سرعت بالاتری مهیا خواهند کرد. علت اصلی زهکشی پدیده ی ماندآبی یا همان ماندن آب اضافی در زمین است.

 

اجزای سیستم های زهکشی

سیستم زهکشی کشاورزی از سه جزء اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:

سیستم مزرعه (field system)، سیستم اصلی (main system) و سیستم خروجی(output)

مزرعه(field system): این سیستم عبارت است از روش هایی که در سطح مزرعه آب اضافی را جمع آوری کرده و به سیستم اصلی هدایت می کنند. سیستم مزرعه بستگی به خصوصیات زهکشی خاک داشته و اصولا شامل دو نوع است. سیستم  سطحی و سیستم  زیر سطحی.

  • ۱-سیستم  سطحی: این سیستم معمولا در مناطق مرطوب و در مواردی احداث می شود که نفوذپذیری خاک کم است و بارندگی در زمین تجمع پیدا می کند و آب نمی تواند به سرعت در آن نفوذ کند. در این شرایط آب روی سطح خاک یا بالای لایه غیر قابل نفوذ تجمع پیدا کرده و سپس به صورت سطحی یا زیربستری به طرف زهکش های کم عمق سطحی حرکت و از آنجا از طریق سیستم اصلی به خارج از زمین هدایت می­شود. به این نوع زهکش ها شبکه نهرهای قابل گذر هم می گویند.
  • ۲-سیستم  زیرسطحی: این سیستم در خاک هایی استفاده می شود که آب اضافی بتواند در زمین نفوذ کرده و به سطح ایستابی برسد. با احداث زهکش های زیرسطحی آب زیرزمینی به طرف این زهکش ها حرکت کرده و در جهت شیب از زمین خارج می­شود.

 اصلی(main system): این بخش از سیستم  زه آب را از سیستم های مزرعه دریافت کرده و به سمت خروجی ها هدایت می کند. چنین سیستمی ممکن است شامل نهر اصلی، زهکش جانبی و زهکش اصلی باشد.

 خروجی(output): آخرین مرحله یک سیستم زهکشی که زه آب ها را وارد رودخانه، دریاچه، دریا و یا کویر می کند را خروجی می گویند. سطح آب در نقطه خروجی را رقوم مبنای زهکشی نامند.

انواع روش های زهکشی در کشاورزی

زهکشی مزارع، انواع مختلفی دارد مانند:  لانه موشی ،  حائل ،  روباز ،  عمودی ،  لوله ای که با توجه به شرایط مزرعه خود شما می‌توانید یکی از این روش ها را انتخاب کنید .

 لانه موشی:

روش هکشی لانه موشی تا حدودی شبیه به  لوله ای است به این صورت است که از یک جسم مخروطی شکل درون خاک ساخته می شود. از این نوع زهکشی برای خاک هایی استفاده می شود که مواد آلی موجود در آن زیاد بوده است.

 حائل:

کشاورزان و باغداران از روش  حائل برای جدا کردن دو قطعه زمین از یکدیگر استفاده می‌کنند تا آبی که از زمین خارج می شود وارد زمین دیگر نشود. هم چنین شما باید عمق این زهکشی حدود ۲ الی ۲٫۵ متر در نظر بگیرید.

 رو باز :

در روش زهکشی به صورت رو باز یک کانال به شکل ذوزنقه در گودی ای  قرار می‌گیرد و فاقد هرگونه لوله می باشد.

 عمودی :

از روش عمودی، کشاورزان برای خارج کردن آب از چاه های عمیقی که وجود دارند توسط دستگاه های مکش آب استفاده می‌کنند.

 لوله ای:

یکی دیگر از روش های زهکشی در کشاورزی  لوله ای است ، در  لوله ای آب توسط لوله های به هم وصل شده به مکان مورد نظر انتقال پیدا می‌کنند.

لوله های زهکشی

لوله‌ها در عملیات زهکشی از اهمیت زیادی برخوردارند و انواع مختلفی دارند :

۱-لوله های سیمانی:

لوله ها ی سیمانی مشبک هستند و در قطر های مختلفی ساخته می شوند. قطر آنها ۱۰، ۱۵و۲۰ سانتی متر و طولشان ۳۰ سانتی متر است.در ساخت لوله های سیمانی باید به این نکته توجه داشت که در خاک های سولفات دار باید از سیمان های ضد سولفات استفاده شود.

۲-لوله های سفالی :

این لوله ها در برابر واکنش های شیمیایی آب بهتر عمل کرده و مقاوم ترند. قطر این لوله ها ۵، ۶٫۵، ۸، ۱۰، ۲۰ سانتی متر و طول لوله های سفالی ۳۰ سانتی متر می باشد.

۳-لوله های پلاستیکی

لوله های پلاستیکی یا PVC به سه دسته مشبک،نیمه مشبک و غیرمشبک تقسیم می شوند. طول این لوله های معمولا ۱۰۰ متر است. البته بر حسب سفارش مشتری قابل تغییر است. امروزه لوله های پلاستیکی یکی از بهترین و پرکاربرد ترین لوله های زهکشی در دنیا هستند که جنس آن ها از نوع UPVC و پلی اتیلن می باشد و به دلیل ویژگی هایی مثل

  • مقاومت بالا و طول عمر زیاد
  • مقاومت در برابر خوردگی
  •  انعطاف پذیر بودن
  •  وزن سبک
  •  حمل و نقل آسان
  •  نصب و راه اندازی سریع و آسان
  • مقاومت در برابر املاح شیمیایی موجود در آب
  • داشتن منافذ ورودی یکنواخت

کاربرد وسیعی دارندو از بالاترین استاندارد های بین المللی برخوردارند . لوله های پلی اتیلن به دلیل نادر بودن لوله های سوراخ دار و همچنین متغیر بودن طول و عرض سوراخ ها که مزیتی فوق العاده موثر به شمار می آید، اهمیت بالایی دارند.

مهمترین فواید زهکشی  :

 

  • کنترل و جلوگیری از ماندابی شدن زمین
  • کنترل و جلوگیری از شور شدن زمین
  •  جلوگیری از فرسایش
  •  کنترل سیل
  • حفاظت از محیط زیست
  •  سلامت و بهداشت عمومی
  • حفاظت از ساختمان ها و تاسیسات عمومی
  • توسعه روستایی و امنیت غذایی

 

معایب زهکشی : 

 

  • هزینه بر بودن مطالعه و اجرا
  •  شستن و خروج بعضی از املاح مفید خاک به همراه املاح مضر
  • ازبین رفتن علفهای طبیعی منطقه
  • ازبین بردن اکوسیستم طبیعی منطقه به علت کم کردن رطوبت و در نتیجه غیر قابل زیست شدن آن منطقه برای بعضی از موجودات مانند پرندگان به علت کم شدن رطوبت
  • اشغال بخشی از زمین زراعی و تقسیم زمین به قطعات جداگانه
  •  افزایش خطر آتش سوزی

البته با انجام اصولی آن توسط مهندسان کشاورزی می توان این معایب را کاهش داد. و مزایایی که این روش دارد در بلند مدت هزینه های آن را جبران خواهد کرد.

ما در مجموعه رسان آب به شما در شناخت بهتر و تهیه لوله و اتصالات کشاورزی کمک خواهیم کرد.

شما میتوانید برای خرید لوله های خرطومی و اتصالات کشاورزی

وتحویل در شهر خودتان به سایت رسان آب مراجعه بفرمائیدوخریدی

راحت و مطمئن را تجربه بفرمائید.

www.rasanab.com

رسان آب       

لوله واتصالات   کشاورزی وصنعتی     

مشاوره: 09001051369 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *